1. ФОРМУЛЫ ВЕТЛІВАСЦІ
|
Здравствуйте |
Добры дзень! Дзень добры! Дабрыдзень! Прывітанне! Здароў! Вітаю Вас! |
|
Доброе утро |
Добрай раніцы! |
|
Добрый вечер |
Добры вечар! |
|
Спокойной ночи |
Дабранач |
|
До свидания |
Да спаткання !Да пабачэння! Пакуль! (рус. пока!) Шчасліва! Бывай! Бывайце! (рус. прощайте!) Усяго добрага! Усяго найлепшага! Да сустрэчы! Да вечара! Да заўтра! Да хуткай сустрэчы! Да сувязі! Пабачымся! Пачуемся! Стэлефануемся! Спішамся! |
|
Пожалуйста |
Калі ласка |
|
Простите, пожалуйста |
Прабачце, калі ласка |
|
Извините |
Выбачайце |
|
Спасибо, благодарю |
Дзякуй |
|
Прошу Вас |
Прашу Вас |
|
Будьте добры |
Будзьце добрыя |
|
Будьте так любезны |
Будзьце так ветлівы |
|
Вы не могли бы |
Вы не маглі бы |
|
Если Вам не трудно |
Калі Вам не цяжка |
|
Всё хорошо, спасибо |
Усё добра, дзякуй |
|
Рады Вас видеть |
Рады Вас бачыць |
|
Приятного аппетита |
Прыемнага апетыту |
|
Простите за беспокойство |
Прабачце за турботу |
2. Словы-звароты пры вітанні
|
Мужчина |
Мужчына |
|
Женщина |
Жанчына |
|
Молодой человек |
Малады чалавек |
|
Девушка |
Дзяўчына |
|
Товарищ |
Таварыш |
|
Гражданин |
Грамадзянін |
|
Тётя |
Цёця |
|
Дядя |
Дзядзька |
|
Дедушка |
Дзядуля |
|
Бабушка |
Бабуля |
|
Уважаемый |
Паважаны |
|
Государь, сударь (государыня, сударі) |
Спадар, васпан (спадарыня, спадарства) |
|
Ребята, дети |
Дзеці |
|
Старажытныя формы |
Пан, паненка, панове, панства. |
3.Каляндар Месяцы
|
Январь |
Студзень (студзеньскі) |
|
Февраль |
Люты (лютаўскі) |
|
Март |
Сакавік (сакавіцкі) |
|
Апрель |
Красавік (красавіцкі) |
|
Май |
Май (майскі) |
|
Июнь |
Чэрвень (чэрвеньскі) |
|
Июль |
Ліпень (ліпеньскі) |
|
Август |
Жнівень ( жнівеньскі) |
|
Сентябрь |
Верасень (вераснёвы) |
|
Октябрь |
Кастрычнік (кастрычніцкі) |
|
Ноябрь |
Лістапад ( лістападаўскі) |
|
декабрь |
Снежань ( снежаньскі) |
Дні тыдня
|
Понедельник |
Панядзелак |
|
Вторник |
Аўторак |
|
Среда |
Серада |
|
Четверг |
Чацвер |
|
Пятница |
Пятніца |
|
Суббота |
Субота |
|
Воскресенье |
Нядзеля |
|
Будний день |
Будзень |
|
Выходной |
Выхадны |
|
ЗАПОМНІЦЕ!
неделя |
Тыдзень нядзеля |
4.
|
Календарь |
калянда́р |
|
Дата |
дата / чысло |
|
Пора года/сезон |
пара́ года / сезон |
|
День/сутки |
дзень / суткі |
|
Неделя |
ты́дзень |
|
Декада |
дэкада (дзесяць дзён) |
|
Месяц |
месяц |
|
Квартал |
квартал (тры месяцы) |
|
Год, полгода |
год, паўгоддзе |
|
Десять лет |
дзесяцігоддзе |
|
Сто лет /век |
стагоддзе |
|
Тысяча лет |
тысячагоддзе |
|
Каждый день |
штодзень, кожны дзень |
|
Каждую неделю |
штотыдзень, кожны тыдзень |
|
Каждый месяц |
штомесяц , кожны месяц |
|
Каждый год |
штогод, кожны год |
|
Вчера , позавчера |
учора, пазаўчора |
|
Сегодня |
сёння |
|
Завтра , послезавтра |
заўтра, паслязаўтра |
|
Годовщина |
гадавіна, угодкі |
5.
Ягады
|
ежевика |
ажыны |
|
крыжовник |
агрэст |
|
земляника |
суніцы |
|
голубика |
буякі, дурніцы |
|
клубника |
клубніцы, трускалкі |
|
малина |
маліны |
|
смородина |
парэчкі |
|
брусника |
брусніцы |
|
клюква |
журавіны |
|
черніка |
чарніцы |
6.
Дрэвы і кусты
|
ёлка |
елка |
|
сосна |
сасна |
|
тополь |
таполя |
|
берёза |
бяроза |
|
рябина |
рабіна |
|
вяз |
вяз |
|
каштан |
каштан |
|
граб |
граб |
|
клён |
клён |
|
ясень |
ясень |
|
осина |
асіна |
|
липа |
ліпа |
|
дуб |
дуб |
|
можжевельник |
ядловец |
|
шиповник |
шыпшына |
|
сирень |
бэз |
|
черёмуха |
чаромха |
|
ива |
вярба |
|
орешник |
арэшнік |
|
ракита |
ракіта |
7.
Кветкі і расліны
|
растение |
расліна |
лилия |
лілея |
|
растительность |
расліннасць |
маргаритка |
стакротка |
|
лепесток |
пялёстак |
молочай |
багаткі |
|
стебель |
сцябло |
одуванчик |
дзьмухавец |
|
аир |
аер |
папоротник |
папараць |
|
боярышник |
глог |
первоцвет, примула |
першацвет |
|
василёк |
валошка |
пион |
півоня |
|
вереск |
верас |
подорожник |
трыпутнік |
|
вьюнок |
бярозка |
подснежник |
пралеска |
|
гвоздика |
гваздзік |
полевые цветы |
краскі |
|
георгин |
вяргіня |
полынь |
палын |
|
гладиолус |
гладыёлус |
пырей |
пырнік |
|
ирис |
касач |
роза |
ружа |
|
камыш |
чарот |
ромашка |
рамонак |
|
клевер |
канюшына |
фиалка |
фіялка |
|
колокольчик |
званочак |
чабрец |
чабор |
|
кувшинка |
гарлачык |
чубушник |
жасмін |
8.
Жывёлы
|
животное |
жывёла |
|
зверь |
звер |
|
существо |
істота |
|
особь |
асобіна |
|
млекопитающее |
млекакормячае |
|
хищник |
драпежнік |
|
домашнее животное |
свойская жывёла |
|
стая, вереница, косяк (птицы) |
чарада |
|
стая(собаки, волки), свора |
гайня, зграя |
|
стадо |
статак |
9.
Птушкі
|
воробей |
верабей |
|
ласточка |
ластаўка |
|
аист |
бусел |
|
утка |
качка |
|
скворец |
шпак |
|
чибис |
кнігаўка |
|
цапля |
чапля |
|
грач |
грак |
|
журавль |
журавель |
|
кукушка |
зязюля |
|
тетерев |
цецярук |
|
глухарь |
глушэц |
|
снегирь |
снягір |
|
щегол |
шчыгол |
10.
Свойскія жывёлы
|
домашний рогатый скот |
скаціна |
|
корова, бык, телёнок |
карова, бык, цяля / цялё / цялятка |
|
конь, кобыла, жеребёнок |
конь, кабыла, жарабя / жарабё |
|
овца ,баран, ягнёнок |
авечка, баран, ягня / ягнё |
|
коза , козёл, козлёнок |
каза, казёл, казляня / казлянё |
|
свинья, кабан, поросёнок |
свіння, кабан( свінчо / парсюк), парсючок / парася / парасё / парасятка |
|
кролик, крольчонок |
трус, трусяня / трусянё / трусянятка |
|
кот, кошка, котёнок |
кот, котка / кошка, кацяня / кацянё |
|
собака, щенок |
сабака (муж. р.), шчаня / шчанё, сабачаня / сабачанё |
|
мышь, мышонок |
мыш, мышаня / мышанё |
|
крыса , крысёнок |
пацу́к, пацучаня / пацучанё |
11.
Дзікія жывёлы
|
дикое животное |
дзікая жывёла |
|
|
зубр, зубрёнок |
зубр, зубраня / зубранё |
|
|
волк, волчонок |
воўк (мн. л. ваўкі́), ваўчаня / ваўчанё |
|
|
медведь, медвежонок |
мядзведзь, медзведзяня / медзведзянё |
|
|
лиса, лисёнок |
ліса, лісяня / лісянё |
|
|
кабан, кабанчик |
дзік, дзікае парася / парасё |
|
|
заяц, зайчонок |
заяц (мн. л. зайцы́), зайчаня / зайчанё |
|
|
белка, бельчонок |
вавёрка (рус. белка), ваверчаня / ваверчанё |
|
|
бобёр, бобрёнок |
бабёр, бабраня / бабранё |
|
|
ёжик, ежонок |
вожык, вожычыха, важаня / важанё |
|
|
олень, олениха, оленёнок |
алень, аленіха, аленяня / аленянё |
|
|
лось, лосиха, лосёнок |
лось (мн. л. ласі́), ласіха / ласіца, ласяня / ласянё |
|
|
рысь, рысёнок |
рысь, рысяня / рысянё |
|
|
косуля |
казуля (звярніце ўвагу, што не “касуля”) |
|
|
хорёк |
тхор / шашок (рус. хорёк), тхараня / тхаранё |
|
|
летучая мышь |
кажа́н |
|
|
уж, ужонок |
вуж, вужаня / вужанё |
|
|
ящерица |
яшчарка |
|
|
черепаха, черепашонок |
|
12.
Рыбы
|
Руская мова |
Беларуская мова |
|
карась |
карась |
|
щука |
шчупак |
|
плотва |
плотка |
|
окунь |
акунь |
|
линь |
лінь |
|
карп |
карп |
|
акула |
акула |
|
лещ |
лешч |
|
вьюн |
уюн |
|
пескарь |
пячкур |
|
налим |
мянтуз |
|
угорь |
вугор |
13.
Насякомыя
|
пчела |
пчала |
|
шмель |
чмель |
|
бабочка |
матылёк |
|
стрекоза |
страказа |
|
муравей |
мурашка |
|
оводень |
авадзень |
|
кузнечик |
конік |
|
божья коровка |
багоўка, божая кароўка |
|
блоха |
блыха |
|
гусеница |
вусень |
|
паук |
павук |
|
пиявка |
п’яўка |
|
улитка |
слімак |
|
сверчок |
цвыркун |
|
таракан |
прусак |
|
майскй жук |
хрушч |
|
слизняк |
смоўж |
|
жужелица |
жужаль |
14.
Гукі ў жывёльным свеце
|
балбатаць (пра індыкоў) |
кудахтаць (пра курыцу) |
|
бляяць (пра авечак) |
кукаваць (пра зязюлю) |
|
брахаць (пра сабак) |
кукарэкаць (пра пеўня) |
|
варкаваць (пра галубоў) |
курлыкаць (пра жураўлёў) |
|
гагатаць (пра гусей) |
мяўкаць (пра катоў) |
|
гусці (пра насякомых) |
рохкаць (пра свіней) |
|
іржаць (пра коней) |
рыкаць (пра кароў) |
|
каркаць (пра варон) |
сакатаць (пра курэй) |
|
квакаць (пра жаб) |
стракатаць (пра сароку) |
|
квактаць (пра курыцу-квахтуху) |
цвыркаць (пра конікаў і цвыркуноў) |
|
кігікаць (пра кнігавак) |
ціўкаць (пра птушак, куранят) |
|
клекатаць (пра буслоў_ |
шамацець (пра мышэй) |
|
кракаць (пра качак) |
шчабятаць (пра ластаўку) |
|
кугакаць (пра саву) |
шыпець, сіпець (пра змей) |
15.
Садавіна
|
фрукты |
садавіна |
|
яблоко |
яблык |
|
груша |
груша |
|
слива |
сліва |
|
банан |
банан |
|
апельсин |
апельсін |
|
лимон |
лімон |
|
мандарин |
мандарын |
|
вишня |
вішня |
|
черешня |
чарэшня |
|
абрикос |
абрыкос |
|
ананас |
ананас |
|
виноград |
вінаград |
|
персик |
персік |
|
варенье |
варэнне |
|
экзотический |
экзатычны |
|
свежий |
свежы |
|
сушеный |
сушаны |
16.
Агародніна
|
овощи |
агародніна |
|
картофель |
бульба |
|
огурец |
агурок |
|
капуста |
капуста |
|
свекла |
бурак |
|
морковь |
морква |
|
лук |
цыбуля |
|
укроп |
кроп |
|
перец |
перац |
|
редис |
радыска |
|
помидор |
памідор |
|
чеснок |
часнок |
|
фасоль |
фасоля |
|
арбуз |
кавун |
|
тыква |
гарбуз |